Gerek Türk Sanat Müziği (TSM), gerek Türk Halk Müziği (THM) faaliyetleri bakımından Samsun geniş bir ortam sergiler:Samsun’un müzisyeni; Bolu’nun aşcısı, Aydın’ın efesi, Gaziantep’in baklavacısı kadar boldur ve ünlüdür:
Şehrimizdeki müzik faaliyetleri, çok eski yıllara dayanırsa da, her sahada olduğu gibi, köklü faaliyetlerCumhuriyet sonrasındadır.
Bilinen federe ve organize kuruluşlar şunlardır:
SAMSUN MÜZİK CEMİYETİ
İl resmi kuruluş olarak 1928 Yılı’nda faaliyete başlamıştır. asavvufdahil, her tür musıki ile meşgul olmuştur.
Bilinen kurucuları şu kişilerdir: Hafız Kemal efendi (Terzi), Kemal SEZEN, Cevat ÖZLÜ, Salamon Efendi, Osman ZENGER, Bedri TUNCER ve arkadaşları:
SAMSUN MÜZİK KULÜBÜ
1940’lı yılların sonlarından başlamak ve 1950’li yılların başında en üstün seviyeye ulaşmak üzere faaliyet göstermiştir.
Kuruluşunda, İdaresinde ve icrasında görev alan müzikçiler, Dr. Yakup OZON, Osman YENİÇERİ, İlyas ALTAN, Ahmet SENGER, Cevat ÖZLÜ, Kemal SEZEN ve arkadaşlarıdır.
Samsun Müzik Kulubü, Türk Sanat Müziği ağırlıklı olmakla birlikte, bünyesinde, bir de THM topluluğu bulunmuştur. Halk müziği konusunda yetişmiş bir kişi olarak temayüz eden Hasan AYDEMİR (Ünye’li Hasan) bu topluluğun,şefliğini yürütmüştür. 19 Mayıs Bayramlarında Ankara Radyosu’nda konserler vermesi adet olan bu topluluklardan, TSM dalında, Kemal ÖNCAN (Merhum Ankara Radyosu solisti ve topluluk şefi), Ayten ZENGER (Ankara Radyosu solisti ve topluluk şefi), İsmet Nedim SAATÇİ (Ankara Radyosu ses sanatçısı,, beste-kar; halen Berlin’de müzik öğretmeni), Ali ERKÖSE, Selahattin ERKÖSE, Barboros ERKÖSE (Ankara ve İstanbul Radyoları’nda keman, ud, klarnet sanatçıları) gibi ünlü müzikçiler yetişmiştir.
Halk Müziği grubunda olup ünlenenler, İstanbul Radyosu THM solist ve şeflerinden Şahin GÜLTEKİN ile bağlama sanatçısı Nejat BOHARA (HacıkuzularınNajat) dır.
SAMSUN MÜZİK KULÜBÜ sosyal tesislerinin (Şimdi Mecidiye caddesi’nde Belediye çarşısı olan yer) Defterdarlık’a devri sebebiyle çalışmalarını bir süre Gazi Müzesi’nin bir bölümünde sürdürmüş; daha sonra-binanın tamamen müze haline getirilmesi nedeniyle-faaliyetine son vermiştir.
SAMSUN SAZ DERNEĞİ :
Samsun Müzik Kulübü’nün dağılışından kısa bir süre sonra, Hıncal KELEŞOĞLU ve Turhan UZUNHASANOĞLU’nun üncülüğünde halk müziği ağırlıklı SAMSUN SAZ DERNEĞİ kurulmuş ve biraz da toplumda gelen talepler sonucu çalışmalarında tiyatro ve TSM’ne de yer vermek, bünyesinde değişiklik yapmak ve adını değiştirerek SAMSUN KÜLTÜR VE MÜZİK DERNEĞİ haline getirmek suretiyle faaliyete devam etmiştir. Sürekli Şef Hasan AYDEMİR’dir.
Bu dernek kısa süreli ömrü içerisinde Ankara Radyosu’nda mahalli türkülerden oluşan konserler vermek, Ankara’lı şairler Gecesi düzenlemek, Samsun ve Kazaları’nda ünlü Halk Ozanı AşıkVEYSEL’li tanıtmak gayesi ile konserler tertip etmek suretiyle ünlenmişse de, Turhan UZUNHASANOĞLU’nun görevle Ankara’ya atanması, muayenesini Derneğin çalışmalarına tahsis eden Dr. Yakup OZON’un ölümü ve HıçalKELEŞOĞLU’nun desteksiz kalması nedeniyle dağılmıştır. (1958) Orhan GENCEBAY, Orhan ERZURUMLU, Yıldıray ÇINAR, Güngör ÖZNOHUT, Yurdakul SÜEL, Orhan UĞURLUEL, Osman UĞURLUEL, Ateş AKAYRAN,, Evrim YÖNTEM, Erdoğan TÜRKER, Taner ÇAĞLAYAN Derneğin ağırlığını taşıyan kişiler olarak sivrilmiştir.
SAMSUN MUSİKİ CEMİYETİ:
Kültür ve Müzik Derneği’nin kapanışından, Samsun sanatsal faaliyetler yönünden durgun bir döneme girmiştir.
Zaman zaman görülen gayri fedare ve ferdi çalışmalar cılız boyutlarda kalmıştır. 1960’lı yılların ortalarında Erkut ÜRER merhum Murat MAYUK, merhum Utku BİNEL, Ahmet BİNEL, Ferruh KUZEY, Cavit ERSOY, Taner ÇAĞLAYAN, merhum Erdoğan TÜRKER onbeş günde bir, evlerde toplanarak müzik çalışmaları ve fasıllar yapmağı başlamışlardır. Bu çalışmalar, başta Fuat ÇANAKÇI, Necati KAYA, Ali TEPE, Nafiz KAYA, Ahmet F. TÜRKER gibi sanatseverler tarafından desteklenmiş ve faaliyetin çapı büyümüştür. Memuriyeti nedeniyle Samsun’a gelen Denizcilik Bankası Müdürü, kaanunsatançısı Vedat AKA, gayrı federe bu topluluğun federe hale getirilmesini önermiş ve kendisi, merhum Savaş YÜCEKENT, Av. Oktay AKCAN, merhum Yusuf YILDIRIM, Cavit ERSOY, merhum Erdoğan TÜRKER, Ferruh KUZEY, merhum Murat MAYUK’un kurucu üyeliği’nde, 10 Eylül 1970 tarihinde SAMSUN MUSIKİ CEMİYETİ resmen kurulmuştur.
Samsun Musıkii Cemiyeti, on yıl faaliyette bulunduktan sonra, daha önce devrin Belediye Başkanı Kemal Vehbi GÜL’ün arzusu, İizmir’likaanunsatançısı Nihat İNCE’nin öncülüğü, Taner ÇAĞLAYAN, Fuat ÇANAKÇI ve Evrim YÖNTEM’in yoğun çalışmalarıyla kurulan ve açılış konserini veren SAMSUN BELEDİYE KONSERVATUARI’ na katılmak suretiyle faaliyetine kendiliğinden son verilmiştir. (1979)
SAMSUN MUSIKİ CEMİYETİ’nden yetişen ve bu Cemiyet’te faaliyet gösteren ünlü müzisyenlerden bazıları şunlardır:
Yusuf YILDIRIM (Merhum udi, kemanı-bestekar), Bilge ÖZGEN (Udi, bestekar), Erol KÖKER, Yıldırım BEKÇİ ve Serap KUZEY (trt Ses sanatçıları), Engin ÇIR ve Sami MUTLU (İzmir Dev.Kor.Ses Sanatçıları), Necdet ERKOL ve Esin BAHAR (Ankara Dev.Kor.Ses Sanatçıları), İsmail BİRATEŞ (UDİ, BESTEKAR), Cavit ERSOY (udi, bestekar, Samsun Dev.Kor.Şef Yrd.), Faruk ŞAHİN (Saz sanatçısı, bestekar), Rıdvan TANDOĞAN (udi, bestekar, İst. Rady. TSM Şb. Md.), Hasan Oral ŞEN (TRT müzik uzmanı)
SAMSUN MUSIKİ CEMİYETİ’nin Vedat AKA tarafından yönetilen “açılış konseri” ve Cavit ERSOY tarafından yönetilen “kapanış konseri” ile, merhum Yusuf YILDIRIM tarafından yönetilen tek “açık hava konseri’nin dışındaki bütün konserleri, Taner ÇAĞLAYAN’ın şefliğinde sunulmuştur.
SAMSUN MÜZİK DERNEĞİ :
Samsun Müzik Derneği, Belediye Korservatuarı bünyesinde ayrılan bir gurup müzisyenin arzu ve ısrarı ile Mehmet Necati TARHAN, Ecz.Sedat DEMİRCİ, Evrim YÖNTEM, Ahmet Feridun TÜRKER, Perihan SEZGİNKURT, Nermin HAZNEDAR, Naim ÜNALAN tarafından 1983 yılı’nda kurulmuştur. Kuruluş aşamasında Osman ERGEN’in üstün gayretleri görülmüştür.
Kurucular iki yıl süreyle Yönetim Kurulu olarak faaliyet göstermişlerdir.Kısa bir süre sonra yapılan tüzük tadilatıyla ünvan SAMSUN MUSIKİ CEMİYETİ olarak değiştirilmiştir.
Çalışmalar on üç yıl süreyle M.Necati TARHAN tarafından kira alınmaksızın tahsis edilmiş MAKBULE VE İ.HAKKI TARHAN KÜLLİYESİ’nde yapıldıktan sonra, Cemiyet Merkezi, yine binasız olarak kendilerine şair-yazar Fazıla ATABEK tarafından verilen binayı nakledilmiştir.
Çeşitli konserler, TRT yayınları dışında, 1986 ve 1989 Yılları’nda Almanya’ya gönderilen Cemiyet İcra Heyeti’nin Berlin’de verdiği altı konser, büyük yankılar uyandırmıştır.
uruluşundan itibaren İcra Heyeti’nin sürekli şefi olan Taner ÇAĞLAYAN, Kültür Bakanlığı Samsun Devlet Klasik Türk Müziği Korosu Şefliğine atandıktan sonra bu görev aynı Koro sanatçılarından ve Cemiyet içinden yetişen Kazım ÜNLÜTÜRK’e verilmiştir.
SAMSUN MUSIKİ CEMİYETİ, müzik çalışmalarını, kendilerine Samsun Valiliği’nce tahsis edilen Özel İdare Sosyal Tesisleri’nde sürdürmekte ve konserlerini aynı salonda vermektedir.
KÜLTÜR BAKANLIĞI
SAMSUN DEVLET KLASİK TÜRK MÜZİĞİ KOROSU:
1991 Yılı’nda kurulmuştur.
Türkiye’deki yedi Türk Müziği Korosu’ndan biridir. Koro’nun kuruluş kadrosu, dokuz bayan, dokuz bay ses gurubu ile,oniki kişilik ses gurubundan oluşmaktadır. (2 keman, 2 kaanun, 3 ud, 1 ney, 1 klarinet, 1 tanbur, 1 kudüm, 1 viyola, 1 viyolensel)Kültür Bakanlığı’na bağlı tüm korolarda olduğu gibi, bu Koro’nun da gerçek amacı, Klasik musıkimizi, aslına uygun olarak icra etmek, bu haliyle kitlelere ve yeni nesillere aktarmak ve sevdirmektir.
SAMSUN BELEDİYE KONSERVATUARI:
“Samsun’da konservatuar olması” fikri, hava alanında koordinat çalışmaları yapmak üzere geçici görevle gelen İzmir Radyosu kanun sanatçısı Nihat İNCE’nindir. O’nun bu fikri devrin Belediye Başkanı Kemal Vehbi GÜL tarafından gerçekleştirilmiştir. Kuruluş aşamasına Taner ÇAĞLAYAN ve Fuat ÇANAKÇI’nın gayretleri görülmüştür. Kısmen tadilata uğrayan ilk yönetmelik Evrim YÖNTEM tarafından yazılmıştır.
SAMSUN HALKEVİ ORKESTRASI:
Samsun, Batı Musikisi yönünden de temayüz etmiştir.Halkevi bünyesinde oluşturulan orkestra, 1950’li yıllara kadar faaliyetlerini sürdürmüştür.Bugün İl Sağlık Müdürlüğü’nün bulunduğu yerde çalışan orkestrada hemen bütün yaylı ve üflemeli çalgılar yer almıştır.Orkestra’nın Şefi Necip Yakup AŞKIN, uzun yıllar bu görevini sürdürdükten sonra bu göreve Lise Müzik öğretmeni Fikret DİNSEL getirilmiştir.
Orketrada yer alan üyelerin bazıları şunlardır. Bando Yüzbaşı Ahmet Bey, Bando Astsubay Hüseyin APAYDIN, Dr. Hüsnü KANSIZ (Keman), Dr. Sırrı Reşit SONGUN (VİYOLONSEL), Yusuf ÇAĞLAYAN (1. Keman), Berber EMİN TABAKÇI (keman), Kemal SEZEN (viyola), Rahmi Bey (23 Nisan İlkokulu Başöğretmeni-keman); Kalfa Zeki Bey (Viyolonsel), Ziya SOLEY (saksafon).
HALK EĞİTİM MERKEZİ TSM KOROSU
Mehmet YÜCEDAĞ’ın Müdürlük yaptığı 1970’lı yıllarda Samsun Halk Eğitim Merkezi bünyesinde bir TSM Korosu kurulmuştur.oro’nun Şefliğine Osman ERGEN getirilmiştir. Sadi NEMUTLU, Mehmet KABACI, Erol LİVA, Şahin ÇENGEL, Metin ÇETİN ve Yalçın AKSAÇ gibi müzikçilerin yaptığı koro, Samsun ve ilçelerinde konserler verdikten sonra dağılmıştır.
19 MAYIS ÜNİVERSİTESİ TSM KOROSU
Üniversite bünyesinde, öğretim dönemlerinde faaliyet gösteren, değişken kadrolu bir koro mevcuttur. Halen Dr. M. Halis KORUR’un şeflik yaptığı bu koroda, kuruluşundan itibaren, Osman ERGEN, Cavit ERSOY, Dr. Murat S.TOKAÇ görev almışlardır.
BAFRA MUSIKİ CEMİYETİ
Sanat musıkisi çalışmaları yönünden Samsun’un en etkili kazası Bafra’dır. İlk ciddi çalışmaları, kanburiNafız ANARAT tarafından başlatılmıştır. Bu toplulukta, Muhlis ÇAKMAKLI, Hilmi YENİÇERİ ve arkadaşları yer almıştır, bir takım etkinliklerde bulunmuşlar ve NafızANARAT’ınBafra’dan ayrılması ile dağılmışlardır.
Bafra’nın ilk ve tek TSM kuruluşu BAFRA MUSIKİ CEMİYETİ’dir. Talat ÇAMCA, Turgut BALAKÇI, Türkay GÜNDOĞDU, Fikri DÜŞÜNSEL, Osman TAŞKIRAN ve arkadaşları tarafından 1 Ocak 1977 tarihinde kurulan cemiyet, kısa zamanda ünlenmiş ve seviyeli etkinlikler sergilemiştir.
Bafra Musıki Cemiyeti’nin icra Heyeti Şefliği, uzun süre Mahmut KOBAY tarafından yapılmış, O’nun Samsun Devlet Klasik Türk Müziği Korosu’na geçişinden sonra bu görev sırasıyla, öğretmen Nafiz KURT , Faruk TOKGÖZOL VE Celalettin DEMİR tarafından sürdürülmüştür.
